انتخاب رشته
انتخاب رشته یکی از چالشهای جدی برای دانش آموزان است. انتخاب رشته علاوه بر دانش آموزان برای والدین و خانوادهها و معلمان و مشاوران مدارس هم به یک مسئله مهم تبدیل شده است.
با افزایش دانشگاه ها و رشته های مختلف دامنه این چالش هم زیاد شده است. شاخه ها و رشته هایی که دانش آموزان در دوره متوسطه باید انتخاب کنند عبارتند از:
- شاخه نظری
- شاخه فنی حرفه ای
- شاخه کاردانش
انتخاب رشته نهم
در نظام آموزشی ۳-۳-۴ تعین رشته دبیرستان و در پایه دهم صورت میگرفت اکنون در نظام ۳-۳-۶ تعیین رشته دوره متوسطه اول و پایه نهم منتقل شده است. در هر دو نظام عوامل زیادی برای تاثیر در انتخاب رشته تصیلی در نظر گرفته شده است. این عوامل عبارتند از:
- نمرات درسی دانش آموز
- نظر مشاور آزمون های روانشناختی و تحصیلی شغلی
- نظر معلمان دروس مختلف
- نظر خود دانش آموز
- نظر والدین دانش آموز
انتخاب رشته و شغل
با توجه به اینکه این رشته ارتباط مستقیمی با شغل آینده فرد دارد،حساسیت این انتخاب هم بالاست.دانش آموزان و والدین نسبت به برگزیدن رشته تحصیلی حساسیت خاصی انجام میدهند. البته عوامل زیادی به این چالش دامن می زنند. در اینجا به چند مورد آن اشاره میشود:
- ظهور رشته های جدید در شاخه کاردانش و فنی حرفه ای در دوره متوسطه دوم
- افول بعضی رشته ها در بازه زمانی ۵ تا ۱۰ ساله
بحث توازن رشته ای یک چالش واقعی در تعیین رشته
بعضی از رشته هایی که چند سال قبل خیلی پرطرفدار بودند،اکنون رو به پایان هستند. افراد کمتری به این رشته ها علاقه نشان می دهند. این در حالی است که آموزش و پرورش فنی حرفه ای و کاردانش بر استمرار این رشته ها تاکید دارند. بعضی رشته های جدید هم متولد می شوند و دانش آموزان علاقه مند به یادگیری دروس این رشته ها هستند اما مدارس فنی حرفه ای و کاردانش به بهانه عدم امکانات زیرساخت ها از اجرای این رشته ها خودداری میکنند.
این رشته ها معمولاً رشتههایی هستند که معتقدند فرد را به شغل و کسب و کار میرساند.
رشته های رایگان
بعضی از رشته ها که در کاردانش و فنی حرفه ای در دوره متوسطه دوم اجرا میشوند می توانند فرد را به بازار کار وصل کنند. تعیین رشته رایگان این نوع مهارت ها یک فرصت برای دانش آموزان و والدین آنها محسوب میشود.دانش آموزان اگر یک رشته فنی و مهارتی را با مخارج شخصی آموزش ببینند باید هزینه سنگینی پرداخت کنند. اما همین رشته در مدارس دولتی فنی حرفه ای و کاردانش تقریباً رایگان است. متاسفانه بعضی از دانشآموزان نسبت به رشته های رایگان بی توجه هستند. اغلب دانش آموزان برای تعیین رشته:
- نظر دوستان
- و نگرش منفی دیگران نسبت به انتخاب رشته را مد نظر قرار می دهند
چگونه رشته تحصیلی مناسب انتخاب کنیم
همانطور که گفته شد انتخابرشته تحت تاثیر عوامل زیادی قرار دارد. دانش آموزان ما باید به عوامل تاثیرگذار و مطالعه شده مانند:
- نمرات درسی
- آزمون های مشاوره ای
- و نظر معلمان در تعیین رشته توجه کنند.
در مقابل باید به نظر دوستان و یا منفی نسبت به انتخاب رشته کمتر بها بدهند.
دانش آموزان و والدین آنها که مستقیماً در تعیین رشته فرزند تاثیر دارند باید به بعضی نکات بیشتر توجه کنند.
این نکات میتوانند به قرار زیر باشند:
- واقعیتهای کارنامه تحصیلی را در نظر داشته باشند
- وضع روحی و روانی دانش آموزان را در نظر بگیرند
- بازار کار آینده رشته تحصیلی را در نظر داشته باشند
- تحت تاثیر جو کنکور ادامه تحصیل قرار نگیرند
- رویای قبولی در بعضی رشته های خاص را به فراموشی بسپارند
بعضی از دانش آموزان که انتخاب رشته خود را غیر اصولی انجام دادند،در دبیرستان و یا دانشگاه تغییر رشته می دهند.این تغییر رشته گاهی فرد را از واقعیت تا یک انتخاب درست دور می کند و او را چند سال از زندگی عقب می اندازد.
اگرچه تغییر رشته در دبیرستان و دانشگاه به رسمیت شناخته شده،اما در بسیاری مواقع این تغییر رشته توصیه نمی شود. در بعضی مواقع هم تغییر رشته لازم و ضروری است.
این ضرورت باید در جلسات مشاوره با:
- یک فرد متخصص مانند مشاور مدرسه
- معلمان دروس مختلف
- والدین متخصص
و فارغ التحصیلان آن رشته تحصیلی تشخیص داده شود