رشته باستان شناسی

   موضوع رشته باستان شناسی

رشته باستان شناس یک محقق است.محققی که شواهد لازم برای تحقیقات خود را از طریق بررسی،پژوهش و کاوش درنقاط مختلف جهان که روزی محل تردد،سکونت و یا هر نوع فعالیت انسانی بوده است،به دست آورده و سعی دارد تا گذشته را بر اساس یافته های خود بازسازی کند. رشته باستان شناسی از یک سو مسیر تاریخ را تعیین می کند واز سوی دیگر مادرتاریخ است.

در واقع روشن کردن گذشته هر جامعه از جهت مسائل:

• اقتصادی
• فرهنگی
• اجتماعی
• سیاسی
• مذهبی

بدون مراجعه به نظر باستان شناسان دشوار ویا حتی غیر ممکن است.

توانایی های لازم :

 علاقمند به رشته باستان شناس باید علاقه مند به کار در طبیعت باشد. یعنی اگرجوانی عاشق کاوش وجستجو وکشف مجهولات و نقاط تاریک تاریخ گذشته نباشد نمی تواند در این رشته موفق گردد . داشتن اطلاعاتی مناسب در زمینه تاریخ وجغرافیای ایران و کشور های همسایه و همچنین تسلط بر زبان انگلیسی برای دانشجویان این رشته لازم و ضروری است.

موقعیت شغلی در ایران :

در حالیکه ما تعداد قابل توجهی فارغ التحصیل  رشته باستان شناسی  بیکار داریم ،بسیاری از آثار باستانی کشور ما هنوز شناسایی وثبت نشده است وحتی آثار ثبت شده نیز بخوبی حفظ و یا معرفی نمی شوند. با وجود اینکه در کشور ما زمینه های ملی رشته باستان شناسی وجود دارد و ما دارای فرهنگ و پیشینه پر باری هستیم و باید حداقل در منطقه خاورمیانه باستان شناسی ما حرف اول را بزند اما متاسفانه در زمینه رشته باستان شناسی بسیار ضعیف عمل می کنیم.

به همین دلیل به علاقه مندان توصیه می شود برای پول یا بدست آوردن کارساده وارد این رشته نشوند.چون حداقل در سطح لیسانس موقعیت کاری این رشته بسیارمحدود می باشد . اما‌اگر شیفته و عاشق تاریخ، تمدن و فرهنگ کشورشان هستند بدانند که این رشته آنها را راضی خواهد کرد.

باستان شناسی

ترکیب دروس این رشته در دانشگاه:

رشته باستان شناسی در دوره کارشناسی دارای ۲۰ واحد درس عمومی، ۱۶ واحدپایه، ۹۰واحددروس اصلی وتخصصی و۱۳واحد اختیاری است.

 مهمترین درس های این رشته درطول تحصیل:

     تاریخچه علم باستان شناسی،بررسی تمدن های باستانی از نظر قرآن ، جغرافیای تاریخی ، اصول و مبانی انسان شناسی ، ‌تاریخچه علم‌باستانشناسی ، جغرافیای تاریخی ، اصول و مبانی انسان شناسی،اسطوره شناسی، تاریخ هنر از باستان تا آغاز اسلام، حفظ آثار باستانی، اصول و مبانی باستان شناسی،استخوان شناسی،باستان شناسی پیش از تاریخ‌ایران،ایران‌ درآعازشهرنشینی ، باستانشناسی‌وهنرایلام، باستانشناسی ‌ایران ‌در هزاره اول  قبل از میلاد ، باستان شناسی‌وهنر ماد وهخامنشی، باستان شناسی اشکانی، باستان شناسی ساسانی،باستان شناسی وهنر اسلامی، فلزکاری دوره اسلامی،باستان شناسی پیش از تاریخ بین النهرین،هنر ومعماری بین النهرین در دوران تاریخی،باستان شناسی مصر باستان،باستان شناسی وهنر آسیای صغیر، سکه شناسی،شناخت‌مهر و تابلت تاریخ

   برای مطالعه رشته های تحصیلی به سایت راویژ مراجعه کنید

هنرنقاشی‌درایران،هنریونان‌وروم‌باستان،حفاظت‌اشیاءباستانی،باستانشناسی‌وهنرسرزمین های اسلامی،سیر تحول خطوط وخواندن کتیبه های اسلامی،کتاب‌آرایی ،هنرخاوردور، هنر هند باستان،خواندن خطوط باستانی، تکنیک و هنر سفالگری،طراحی وترسیم مدارک باستانی، روش کاوش، موزه داری،کاوش در محل،طبقه بندی سفال،بررسی آثار باستانی، خواندن متون باستان شناسی، باستان شناسی وهنر قلمرو غربی اسلامی.

هدف و مشخصات دوره کارشناسی رشته باستان شناسی :

      هدف تربیت کارشناسانی است که با بازمانده های اقوام دوران مختلف گذشته ، عقاید ، رسوم و عادات گوناگون آنان آشنا شوند .داوطلب تحصیل در این رشته باید ذوق و علاقه به کارهای هنری توام با استقامت، دقت وظرافت داشته باشد. فارغ التحصیلان به عنوان کارشناس در پژوهش های علمی و کاوش های باستانی به کار می پردازند.بعضی از مراکز استخدام این کار شناسان بدین شرح است: سازمانهای جغرافیایی،نقشه برداری،معماری و شهرسازی و نگهداری بناهای تاریخی .

مقطع،دوره وحدود پذیرش دانشجو:

       در این رشته در مقاطع کاردانی ، کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو پذیرفته می شود. به عنوان مثال در آزمون سراسری دولتی سال ۱۳۸۳ تعداد ۱۱۵ نفر درمقطع کارشناسی و۳۰ نفردر مقطع کاردانی از طریق گروه علوم انسانی و تعداد ۳۰ نفر در مقطع کارشناسی و ۱۹۰ نفر در مقطع کاردانی از طریق گروه هنر ، در کنکورسراسری دانشگاه آزاد اسلامی تعداد ۵۳۰ نفر به صورت تمام وقت وظرفیت یک کلاس پاره وقت درمقطع کارشناسی از طریق گروه علوم انسانی و ۲۱۰ نفر در مقطع کاردانی از طریق گروه هنر ، در کنکور کارشناسی ارشد دولتی تعداد ۱۵ نفر در دوره های شبانه وروزانه ودر کنکور کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد تعداد ۱۴ نفر پذیرفته شده اند .

دوره کارشناسی ارشد باستان شناسی:

در سال ۹۸ دراغلب دانشگاههای مجری این رشته بین ۲تا۲۰ نفر پذیرش کردند. همچنین درسال۱۳۹۸  تعداد۳۲۰ نفر برای دوره فوق لیسانس در واحد های دانشگاه آزاد پذیرش شدند.

دانشگاه ها و مؤسسات دولتی محل تحصیل:

دانشگاههای‌دولتی‌تهران،زاهدان،شهرکرد،اردبیل،همدان  ، بیرجند، زابل.

 واحدهای‌دانشگاه‌آزاداسلامی‌شهرهای:

ابهر،دزفول،سوادکوه،شوشتر،کازرون،مرودشت،میانه، ورامین،همدان،ایذه،ایلام،دزفول، شوشتروتهران مرکزی  نمونه وظایف و مسئولیتهای شغلی باستان شناس:

۱-بررسی آثار مکشوفه و تعیین مشخصات آثار مذکور و طبقه بندی آنها

۲- بررسی متون و آثار مدون مربوط به دورانهای مختلف به زبانهای مختلف

۳- انجام فعالیتهای تخصصی و تحقیقی در زمینه های باستان شناسی 

۴- تعیین و تشخیص قدمت اماکن و آثارمکشوفه با ذکر دلایل و شواهد تاریخی

۵- فراهم آوردن تسهیلات مورد لزوم گروه های   علمی جهت بررسی و کاوش وتحقیق در آثار باستانی

۶-بررسی واستنتاج آمارواطلاعات مربوط به منابع باستانی و میراث فرهنگی و تمرکز آن به منظور تبادل و استفاده از آخرین پیشرفت های علمی ، تکنیکی و آزمایشگاهی

۷- نظارت و سرپرستی در مورد ترجمه و نشر کتب و مقالات مربوط به باستان شناسی 

۸- تنظیم برنامه عملیات حفاری علمی محل برطبق مقتضیات مکانی و تنظیم گزارشات علمی لازم .

شرایط احراز شغل رشته باستان شناسی:

     دانشنامه دکتری یا فوق لیسانس یا لیسانس رشته :

• باستان شناسی
• مرمت واحیای بناها وبافتهای تاریخی
• مرمت اشیای فرهنگی وتاریخی
• حفاظت واحیای بناها و بافتهای تاریخی و تسلط کامل به یک زبان خارجی در موارد لازم.

سایر مشاغل وابسته به رشته باستان شناسی :

     کارشناس آثار تاریخی، کاردان آثار تاریخی، کمک کارشناس آثار تاریخی، موزه دار و…

منبع این مقاله :کتاب آشنایی با رشته های علوم انسانی تالیف ناجی هدایتی