انتخاب رشته

 پاسخ به سوال در مورد انتخاب رشته واینکه چگونه انتخاب رشته کنیم ،همواره یکی از مباحث آموزش خانواده است. به عقیده والدین ودانش آموزان سه سوال زیر نیاز به جواب دارد.

۱-چگونه انتخاب رشته کنیم ؟

۲-چه رشته ای انتخاب کنم؟

۳-انتخاب رشته دبیرستان چگونه است؟

پاسخ به سوالات فوق نیاز به اطلاعات خوبی دارد. انتخاب سرنوشت تحصیلی وشغلی فرد نیاز به اطلاعات دارد.اطلاعات ومهارتهای انتخاب رشته به سه دسته تقسیم می شوند.آنچه در این نوشته آمده خلاصه مقدمه کتاب فرهنگ مشاغل است. این کتاب توسط دکتر طیبه زندی پور نوشته شده است.این کتاب خوب توسط نشر ساوالان چاپ شده است.

۱-چگونه انتخاب رشته کنیم ؟

برای پاسخ به این سوال سه نوع اطلاعات لازم است.این مهارتها به شرح زیر هستند.

۱-اطلاعات مربوط به خود وامکانات شخصی

۲- اطلاعات مربوط به محیط های تحصیلی- شغلی

۳- مهارتهای برنامه ریزی ، تصمیم گیری وحل مسئله

برای اتخاذ تصمیم های آگاهانه تحصیلی شغلی صرف وقت لازم است. مشاغل مختلف را بررسی کنید. در این بررسی به یک فرد یا یک منبع اکتفا نکنید. همیشه بیش از یک منبع را جستجو کنید.در عصر حاضر دنیای تحصیل وشغل سریعا در حال تغییر وتحول است.

برای پاسخ به  سوال بالا بایداز منابع شخصی وتخصصی استفاده کنیم؟

والدین، اقوام ، آشنایان و دوستان جزء این دسته هستند. اولین آشنایی با دنیای مشاغل  می تواند از طریق آنان باشد. از آنها در مورد نوع کاری که انجام می دهند بپرسید. مشاغل گذشته آنها را مورد سوال قرار دهید. در مورد شرح کارشان از آنها توضیح بخواهید.

سوال کنید که از چه قسمتی از کارشان راضی هستند. مشکلات رشته تحصیلی وشغلی آنها را از زبان خودشان بشنوید.در صورت امکان از محل کار آنها بازدید کنید. از نزدیک با محیط کارشان آشنا شوید. اگر در باره رشته تحصیلی آنها سوال داشتید بپرسید.

برای جواب دادن به سوال می توان از متخصصان بپرسیم. مشاور مدرسه ، دبیر راهنما ومشاور مراکز و هسته های مشاوره جزء این دسته هستند. اغلب دبیرستانها مشاور مدرسه دارند.اگر دانش آموز هستید از مشاور مدرسه وقت ملاقات بگیرید. در باره آینده رشته های تحصیلی با او مشورت کنید.

مشاور می تواند در تصمیم گیری درست به شما کمک کند. اغلب دانش آموزان نیاز به مشورت دارند . بعضی از آنها نیاز بیشتری به مشاور دارند. چنین افرادی وقت بیشتری از مشاور درخواست می کنند. این کار در سرنوشت تحصیلی وشغلی موفق برای افراد موثر است.

نقش خانواده درانتخاب رشته تحصیلی

انتخاب رشته

والدین دانش آموزان هم نقش زیادی در انتخاب رشته فرزند شان دارند. در هدایت تحصیلی هم امتیازاتی برای والدین در نظر گرفته شده است. اما واقعیت آن است که نقش آنها بیشتر از این امتیازات است. چون والدین همیشه با فرزندان هستند .آنها روی علایق ونگرش های دانش آموزان تاثیر می گذارند.

بنابراین مدارس باید در جلسات مشترک با والدین در مورد انتخاب رشته صحبت کنند.این کار باعث می شود والدین عقیده خود را به فرزند تحمیل نکند. دانش آموز هم تک بعدی نباشد.  والدین ودانش آموزان در جوی دوستانه وآگاهانه نسبت به تعیین رشته اقدام کنند. هرجا لازم بود از خدمات مشاوره ای مدرسه هم استفاده کنند.

مدرسه با کادر متخصصی که دارد به راحتی می تواند سوال: چگونه انتخاب رشته کنیم ؟ را پاسخ دهد. به دلیل اهمیت انتخاب رشته تحصیلی وشغلی ارتباط خانه ومدرسه مهم است. والدین هرچه بیشتر به مدرسه سر بزنند فرزند موفق تر است.چون بیشتر کنجکاوی می کنند واطلاعات  تحصیلی وانتخاب رشته بیشتری می گیرند.

۲-چه رشته ای انتخاب کنم؟

پاسخ به این سوال هم مهم است. می توان از منابع شخصی وتخصصی گفته شده استفاده کرد. شاید این سوال تخصصی تر باشد. بنابراین نیاز بیشتر به مطالعه وجستجو دارد. دانش آموزان باید در این مورد بسیار فعال باشند. از همه منابع اطلاعات تحصیلی سوال کنند. کتاب های راهنمای تحصیلی وشغلی بخوانند. بروشورهای شغلی مطالعه کنند.

فرهنگ های مشاغل را زیر ورو کنند.دانش آموزان در جریان باشند که سه شاخه اصلی تحصیلی داریم. در دبیرستان وی توانند در یکی از این سه شاخه تحصیل کنند. برای انتخاب رشته به سه شاخه زیر توجه کنند.

۱- شاخه نظری

۲- شاخه فنی حرفه ای

۳- شاخه کاردانش

این رشته ها در بازار مشاغل به ۶ گروه اصلی تقسیم می شوند .

۱ – بهداشتی درمانی

۲ – فنی مهندسی

۳ – کشاورزی وتولید مواد غذایی

۴ – آموزشی وپژوهشی

۵ – اداری اجتماعی

۶ – مشاغل نظامی وانتظامی

برای پاسخ به سوال: چه رشته ای انتخاب کنیم؟ دانش آموزان  وحتی والدین آنها باید از انواع مشاوره وخدمات آن استفاده کنند.

چگونه انتخاب رشته کنیم؟

الف – مشاور مدرسه :

مشاوران مدارس در زمینه انتخاب رشته اطلاعات جدید ی دارند. استفاده از خدمات آنان برای مراجعان مفید خواهد بود. این متخصصان در دانشگاه چندین واحد تخصصی گذرانده اند. یادگرفته اند که چگونه به سوالات انتخاب رشته افراد پاسخ دهند. بنابراین به همه دانش آموزان وخانواده ها پیشنهاد می کنم حتما از این خدمات استفاده کنند. خدمات مشاوره در مدرسه رایگان است .این وجه مثبت مشاور مدرسه به حساب می آید. علاوه بر دانش آموزان والدین آنان نیز می توانند بصورت رایگان مشاوره بگیرند.

ب – مشاوران مراکز وهسته های مشاوره سراسر کشور:

در هر ناحیه آموزش وپرورش یک مرکز وجود دارد.کسانی که به هر دلیل به مشاور مدرسه مراجعه نکنند می تواند به این مراکز بروند.سه زمینه اصلی مشاوره عبارتند از:

۱ – مشاوره تحصیلی

۲ – مشاوره شغلی

۳ – آموزش به خانواده والگوهای ازدواج

ج – مشاوران دانشگاه ها:

امروزه اکثر دانشگاهها مرکز مشاوره دانشجویی دارند.مشاوران این مراکز  اطلاعات تحصیلی شغلی قابل انتقال دارند. بعلاوه می توانند در زمینه های دیگری هم مشاوره بدهند. موضوع مشاوره می تواند به قرار زیر باشد:

۱ – مشاوره ازدواج

۲ – مشاوره خانوادگی

۳ – مشاوره روحی وروانی

۴ – مشاوره کاریابی

۵ – مشاوره سازگاری با محیط

۶- مشاوره رفتاری واصلاح رفتار

د – مشاوران مراکز جهاد دانشگاهی: 

این افراد هم می توانند خدمات مشابه سایر مشاوران ارائه دهند.

و – مشاوره کلینیک های خصوصی:

این مشاوران هم می توانند خدمات مشاوره فردی وگروهی وخانوادگی ارائه دهند. البته خدمات این گروه رایگان نخواهد بود. برای جبران قسمتی از هزینه های مجبورند مبلغی دریافت کنند.

۶ – مشاوره مراکز وابسته به سازمان نظام روان شناسی:

این افراد دارای برد تخصصی مشاوره هستند.معمولا سازمان نظام با حساسیت بیشتری مجوز مشاوره صادر می کند.این گروه هم برای ارائه خدمات مشاوره مبالغی دریافت می کنند.

۷ – مشاوره مراکز وابسته به سازمان بهزیستی:

مشاوران وابسته به این سازمان هم شبیه مشاوران سازمان نظام روان شناسی هستند. شاید تنها تفاوت آنها در ارگان صادر کننده مجوز شان است. این گروه باید استاندارد بهزیستی را رعایت کنند .اما آنها معیار های نظام مشاوره را مد نظر دارند.

پایان قسمت اول

منبع:

تجربه ۳۰سال مطالعه ومشاوره با والدین ودانش آموزان ایرانی

فرهنگ مشاغل،دکتر طیبه زندی پور،نشر ساوالان،چاپ اول،زمستان ۱۳۸۴